рдХेрддे рдХोрд▓ рдкрд░िрдпोрдЬрдиा рдХे рд╡िрд╕्рддाрд░ рдкрд░ рд░ोрдХ рдХी рдоांрдЧ,рдмृंрджा рдХрд░ाрдд рдиे рд▓िрдЦा рдХेंрдж्рд░ीрдп рдоंрдд्рд░ी рдХो рдкрдд्рд░।
(рд╕ंрдЬрдп рдкрд░ाрддे рдХी рд╡िрд╢ेрд╖ рд░िрдкोрд░्рдЯ)
рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी। рдоाрдХрдкा рдкोрд▓िрдд рдм्рдпूрд░ो рдХी рдкूрд░्рд╡ рд╕рджрд╕्рдп рдФрд░ рдкूрд░्рд╡ рд╕ांрд╕рдж рдмृंрджा рдХрд░ाрдд рдиे рдХेंрдж्рд░ीрдп рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг, рд╡рди рдПрд╡ं рдЬрд▓рд╡ाрдпु рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдоंрдд्рд░ी рднूрдкेंрдж्рд░ рдпाрджрд╡ рдХो рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦрдХрд░ рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рдХे рд╣рд╕рджेрд╡ рдЕрд░рдг्рдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХेрддे рдХोрд▓ рдкрд░िрдпोрдЬрдиा рдХे рд╡िрд╕्рддाрд░ рдкрд░ рддрдд्рдХाрд▓ рд░ोрдХ рд▓рдЧाрдиे рдХी рдоांрдЧ рдХी рд╣ै।
рдкрдд्рд░ рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоंрдЬूрд░ी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдкрд░ рдХрдб़ा рд╡िрд░ोрдз рдЬрддाрддे рд╣ुрдП рдЖрд░ोрдк рд▓рдЧाрдпा рдХि рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рд╕ंрдмंрдзिрдд рдЧ्рд░ाрдо рд╕рднाрдУं рдХी рд░ाрдп, рд╕ंрд╡िрдзाрди рдПрд╡ं рдХाрдиूрдиी рдк्рд░ाрд╡рдзाрдиों рдХी рдЕрдирджेрдЦी рдХрд░ рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╕्рдеाрдиीрдп рд╕рдоुрджाрдпों рдХी рдУрд░ рд╕े рджрд░्рдЬ 1500 рд╕े рдЕрдзिрдХ рд▓िрдЦिрдд рдЖрдкрдд्рддिрдпों рдХो рднी рдирдЬ़рд░рдЕंрджाрдЬ़ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।4.5 рд▓ाрдЦ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдкेрдб़ों рдкрд░ рдЦрддрд░ा
рдоाрдХрдкा рдиेрддा рдиे рдЪेрддाрд╡рдиी рджी рдХि рдУрдкрди рдХाрд╕्рдЯ рдоाрдЗрдиिंрдЧ рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╣ी рд╣рдЬ़ाрд░ों рдкेрдб़ рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЪुрдХे рд╣ैं рдФрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХा рдкाрдиी рд╡ рдЬ़рдоीрди рдк्рд░рджूрд╖िрдд рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ै। рдкрд░िрдпोрдЬрдиा рдХे рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े 1742 рд╣ेрдХ्рдЯेрдпрд░ рдШрдиे рд╡рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХрдо рд╕े рдХрдо 4.5 рд▓ाрдЦ рдкेрдб़ рдХाрдЯे рдЬाрдПंрдЧे। рдпे рдЬंрдЧрд▓ рджेрд╢ी рдк्рд░рдЬाрддिрдпों рдХे рд▓िрдП рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ैं рдФрд░ рдХाрд░्рдмрди рдЕрд╡рд╢ोрд╖рдг рдоें рдЕрд╣рдо рднूрдоिрдХा рдиिрднाрддे рд╣ैं।
рдиिрдЬी рд▓ाрдн рдХे рдЖрд░ोрдк
рдмृंрджा рдХрд░ाрдд рдиे рдЖрд░ोрдк рд▓рдЧाрдпा рдХि рдХेрддे рдПрдХ्рд╕рдЯेंрд╢рди рдХोрдпрд▓ा рдкрд░िрдпोрдЬрдиा рдХो ‘рдЬрдирд╣िрдд’ рдмрддाрдиा рдн्рд░ाрдордХ рд╣ै। рдпрд╣ рдкрд░िрдпोрдЬрдиा рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рд╕्рд╡ाрдоिрдд्рд╡ рд╡ाрд▓ी рдмिрдЬрд▓ी рдХंрдкрдиी рдХो рджी рдЧрдИ, рдЬिрд╕рдиे рдЕрдбाрдиी рдПंрдЯрд░рдк्рд░ाрдЗрдЬेрдЬ рдХे рд╕ाрде рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдЙрдж्рдпрдо рдмрдиाрдпा рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рдЕрдбाрдиी рдХी 74% рд╣िрд╕्рд╕ेрджाрд░ी рд╣ै। рдЖрд░ोрдк рд╣ै рдХि рдЦрдирди рд╕े рдиिрдХрд▓े рдХोрдпрд▓े рдХा рдПрдХ рдмрдб़ा рд╣िрд╕्рд╕ा ‘рдЕрд╕्рд╡ीрдХृрдд рдХोрдпрд▓ा’ рдмрддाрдХрд░ рдиिрдЬी рдмिрдЬрд▓ी рдХंрдкрдиिрдпों рдХो рдмेрдЪा рдЧрдпा, рдЬिрд╕рд╕े рдкрд░िрдпोрдЬрдиा рдиिрдЬी рд▓ाрдн рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдЪрд▓ाрдИ рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै।
рд╡рди рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдкрд░ рд╕рд╡ाрд▓
рдЙрди्рд╣ोंрдиे ‘рдЯाрдЗрдо्рд╕ рдСрдл рдЗंрдбिрдпा’ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХेंрдж्рд░ीрдп рдоंрдд्рд░ी рдХे рдЙрд╕ рдмрдпाрди рдХी рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдХी, рдЬिрд╕рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рдеा рдХि рд╡рди рдЕрдзिрдХाрд░ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рдХाрд░рдг рд╡рди рдирд╖्рдЯ рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं। рдХрд░ाрдд рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, рдЕрд╕рд▓ рдоें рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдиिрдЬी рдЦрдирди рдкрд░िрдпोрдЬрдиाрдПं рд╣ी рд╡рдиों рдХे рд╡िрдиाрд╢ рдХी рдоुрдЦ्рдп рд╡рдЬрд╣ рд╣ैं।
рдЖрджिрд╡ाрд╕िрдпों рдХा рд╕ंрдШрд░्рд╖
рд╣рд╕рджेрд╡ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдЖрджिрд╡ाрд╕िрдпों рдХे рд╡िрд░ोрдз рдХी рд╕рд░ाрд╣рдиा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд░ाрдд рдиे рдХрд╣ा рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рд╕ाрдмिрдд рдХिрдпा рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдоें рд╡рдиों рдХे рдЕрд╕рд▓ी рд░рдХ्рд╖рдХ рд╡рд╣ी рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоंрдд्рд░ी рд╕े рдЕрдкीрд▓ рдХी рдХि рдиिрдЬी рдХंрдкрдиिрдпों рдХे рд╣िрддों рдХी рдмрдЬाрдп рд╡рдиों рдФрд░ рдЬैрд╡-рд╡िрд╡िрдзрддा рдХे рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджें।

